Max Scheler

Max Scheler (ur. 22 sierpnia 1874 w Monachium, zm. 9 maja 1928 we Frankfurcie nad Menem) - filozof niemiecki, przedstawiciel fenomenologii.

Max Scheler poznał około 1908 roku Edmunda Husserla i pod jego wpływem został fenomenologiem, ale zbudował zupełnie inną wersję tego nurtu filozoficznego. Najwięcej dokonał w filozofii praktycznej, zwłaszcza etyce.

Scheler rozumiał wartości obiektywnie, jako właściwości rzeczywistego świata. Mogą one być poznawane wprost intuicyjnie i emocjonalnie. Scheler w ramach apriorycznej i obiektywnej hierarchii wyróżniał pięć rodzajów wartości :

* absolutne
* duchowe lub idealne (kulturowe: m.in.estetyczne, poznawcze, wartości porządku prawnego)
* witalne
* hedonistyczne
* utylitarne (użyteczne)

Wartości te stanowią hierarchię, z wartościami religijnymi jako wyższymi w stosunku do pozostałych. Każda niższa kategoria służy wyższej (potrzeba wartości utylitarnych, aby urzeczywistniać hedonistyczne, a hedonistyczne mają służyć witalnym itd.) a z drugiej strony, każda wyższa nadaje sens niższej (pieniądz jest bezsensowny, jeśli nie służy przyjemności, przyjemność, jeśli nie wzmacnia naszych sił witalnych, życie ma sens, dzięki temu, że poświęca się je jakiejś idei itd.). Wartości religijne - boskość i świętość - są również ujmowane bezpośrednio, intuicyjnie, ale odnoszą się do obiektywnej rzeczywistości. Filozofię Schelera rozwijali m.in. filozofowie katoliccy Dietrich von Hildebrand i Karol Wojtyła. Scheler wniósł także wielki wkład do socjologii wiedzy formułując tu wiele praw zależności czynników realnych i idealnych, a zwłaszcza prawo bezsilnego ducha. Sformułował także prawo następstwa dominujących czynników realnych w społeczeństwie.

Dzieła

* Zur Phänomenologie und Theorie der Sympathiegefühle und von Liebe und Haß, 1913
* Der Genius des Kriegs und der Deutsche Krieg, 1915
* Der Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik, 1913 - 1916
* Krieg und Aufbau, 1916
* Vom Umsturz der Werte, 1919
* Neuer Versuch der Grundlegung eines ethischen Personalismus, 1921
* Vom Ewigen im Menschen, 1921
* Probleme der Religion. Zur religiösen Erneuerung, 1921
* Wesen und Formen der Sympathie, 1923 (neu aufgelegt als Titel von 1913: Zur Phänomenologie ...)
* Schriften zur Soziologie und Weltanschauungslehre, 3 Bände, 1923/1924
* Die Wissensformen und die Gesellschaft, 1926
* Der Mensch im Zeitalter des Ausgleichs, 1927
* Die Stellung des Menschen im Kosmos, 1928
* Philosophische Weltanschauung, 1929

Polskie przekłady

* 1977, Resentyment a moralność , Warszawa, Czytelnik (wiele wydań)
* 1980, Istota i formy sympatii, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
* 1987, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
* 1990, Problemy socjologii wiedzy, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
* 1994, Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
* 1995, Problemy religii, Kraków, Znak.
* 2004, Wolność, miłość, świętość. Pisma wybrane z filozofii religii, Kraków, Znak.

źródło: www.wikipedia.pl
[edytuj opis]