Krótka lekcja o tolerancji wśród duchów

Pamiętacie historię o dobrym duszku - Kacprze? Guido van Genechten postanowił stworzyć swojego własnego bohatera, który podobnie jak Kacper, będzie przykładem miłego, życzliwego i zupełnie niestrasznego ducha.

Gustaw zupełnie nie może się odnaleźć w towarzystwie swoich rówieśników. Nie potrafi straszyć. Pewnego dnia, nauczyciel ze szkoły duchów wysyła go do Opuszczonej Wieży, aby tam nauczył się krzyczeć "Buuhahaaaa". Czy pobyt w odosobnieniu pomoże Gustawowi przemienić się w przerażającego ducha?

Po przeczytaniu książeczki van Genechtena musiałam się poważnie zastanowić. W głowie huczało mi pytanie: ale to już? Koniec historii? Poczułam się oszukana. Rozpoczęłam więc analizę całej opowieści, w poszukiwaniu elementów, które dzieci mogą uznać za interesujące, a rodzice za pouczające.

Na początku odrzuciła mnie kolorystyka wydania. Zdecydowana większość książki utrzymana jest w czarno-szarych barwach. Dzieci uwielbiają żywe kolory, eksplozję barw. Rozumiem, że taki wybór ma swoje uzasadnienie - w końcu historia o duchach nie może być przedstawiona za pomocą wszystkich kolorów tęczy. Obawiam się jednak, że najmłodsi mogą być do książki nieco zniechęceni. W dodatku nie pomaga fakt, że wszystkie fragmenty tekstu są - oczywiście - w kolorze czarnym. Nie wyobrażam więc sobie zmęczonego po całym dniu rodzica, czytającego dziecku historię Gustawa do poduchy - miejscami tekst za bardzo zlewa się z ilustracjami.

O czym naprawdę jest książka van Genechtena? Odmienności, radości mimo smutku i przyjaźni. Autor w dość przystępny sposób przedstawia dzieciom, że nawet kara czy jakieś nieszczęśliwe zdarzenie mogą być początkiem czegoś dobrego. Zastanawia mnie jednak postać Pana Głowy - ducha nauczyciela. Sposób w jaki belgijski pisarz go przedstawił budzi moją wątpliwość. Kreowany na zły charakter Pan Głowa jest ucieleśnieniem mitu o wrednym nauczycielu, który tak mocno zatraca się w swojej wredności, że młodsi uczniowie się go boją.

Ponadto autor niezwykle mocno podkreślił, że brak wymaganej przez nauczyciela umiejętności jest czymś złym. Wedle van Genechtena to nie jest coś, czego można się nauczyć, ale coś, co powinno się umieć. Brak umiejętności staje się przyczyną wyśmiania przez rówieśników i wygnania Gustawa do Opuszczonej Wieży. Z jednej strony wydaje się być to bardzo realistycznym opisem - czyż w podobny sposób nie postępują nauczyciele z uczniami, którzy nie przygotowali się do zajęć? Z drugiej jednak, zastanawiam się czy to faktycznie dobry pomysł, aby uczyć dziecko tego, że brak wiedzy czy umiejętności jest powodem do towarzyskiej alienacji i wyśmiania.

Guido van Genechten w tej jednej sytuacji ukazuje też coś innego - wszystkie duszki próbują krzyczeć przeraźliwie - żadnemu się to nie udaje, ale tylko Gustaw ponosi z tego tytułu jakieś konsekwencje. Ponadto tylko Gustaw jest koloru różowego - pozostałe duszki są białe. Wydaje mi się to nie na miejscu. To nic innego jak szerzenie nietolerancji i krytyki dla odmienności już od najmłodszych lat. Mimo to autor rehabilituje się pod koniec, pokazując, że nawet osoba nieakceptowana przez społeczeństwo z czasem może się stać osobą na miarę przyjaciela. Morał? W skomplikowany i dość mocno ukryty sposób van Genechten uczy tolerancji. Posłużył się wyrazistymi obrazami, aby jak najmocniej wpłynąć na umysły najmłodszych czytelników.

Podsumowując "Gustaw niestraszny duch" to dość ciekawa propozycja dla najmłodszych. Książka została wydana w dość pokaźnym rozmiarze, co jeszcze lepiej podkreśla ilustracje - zostały umieszczone na całych stronach, przez co całość przypomina nieco foto-książkę. Myślę, że warto zapoznać dzieci z tą pozycją, jednak zauważam zbyt wiele wątpliwych rozwiązań by z czystym sumieniem ją polecić.

Więcej moich recenzji na:
https://zaczytana28.wordpress.com
http://www.begoodart.com