Jan Jakub Rousseau, Nowa Heloiza, przeł. i oprac. Ewa Rzadkowska, BN II 136, 1962. WSTĘP I. Jan Jakub Rousseau przed napisaniem „Nowej Heloizy”. - „Nowa Heloiza”: druk 1761 r., praca nad nią 1756-1758 w zaciszu Ermitage, niedaleko Montmorency. - Rousseau 44 lata, mistrz paradoksu, po raz pierwszy sięga po powieść. - pragnienie wiedzy obudziło si(...)

Stanisław Staszic, Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego do dzisiejszego stanu Rzeczypospolitej Polski przystosowane, oprac. Stefan Czarnowski, BN I 90, 1951. (Edukacja, Polska) WSTĘP I. Charakter ogólny dzieła. - najmniej w „Uwagach” mowy o czynach i zasługach wielkiego męża stanu z okresu 3 pierw-szych królów elekcyjnych – Jana Zamoyskiego. - ksi(...)

Ignacy Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. Mieczysław Klimowicz, wyd. 7 zm., BN I 41, 1975. WSTĘP I. Narodziny powieści w Europie. - XVIII wiek, opozycja do późnobarokowego romansu, bohaterem przeciętny człowiek, w kon-flikcie z otoczeniem, motywacja losu bohatera indywidualna, uzasadnienie psychologiczne, szerokie tło społecz(...)

Franciszek Zabłocki, Sarmatyzm, oprac. Ludwik Bernacki i Tadeusz Mikulski, wyd. 3, BN I 115, 1954. WSTĘP I. Teatr i dramat za Stanisława Augusta. - teatr szkolny: o teatyni i głównie sztuki Piotra Metastazego, język łaciński (przekłady Antoniego Portalupiego), dwa razy występował w nich Stanisław August. o pijarzy i głównie dramaty francuskie (p(...)

Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach, oprac. Janina Pawłowiczowa, wyd. 3, BN I 176, 1986. WSTĘP I. Autor „Fircyka w zalotach”. - 1780-1781 lata przełomu w życiu i twórczości Zabłockiego  10 komedii, kilkanaście utwo-rów panegirycznych. - ur. 1752, wykształcony, ubogi, szlachcic, dwór w Ciechanowie. - ok. 1773 r. do Warszawy, Adam Naruszewicz (...)

„Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” (1770-1777) Wybór, oprac. Julian Platt, BN I 195, 1968 (wybór utworów) WSTĘP I. Rozwój publicystyki literackiej w okresie poprzedzającym powstanie „ZPIP”. - odkrycia naukowe w II poł. XVII w. + przewrót umysłowy = bujny rozwój publicystyki w Europie Zachodniej, oprócz nowin i gazet powstają tzw. czasopisma uczone(...)

Maciej Kazimierz Sarbiewski, Liryki [w:] tegoż, Liryki oraz „Droga rzymska” i fragment „Lechiady”, przeł. Tadeusz Karyłowski, oprac. Mirosław Korolko przy współudziale Jana Okonia, Warszawa 1980. WSTĘP - 1595-1640, podobnie jak Andrzej Frycz Modrzewski zdobył uznanie w Europie, w Polsce w zapomnienie, przekłady: angielski 1646, koniec XVIII wiek(...)

Stanisław Trembecki, Bajki…, [w:] Antologia bajki polskiej, oprac. Wacław Woźnowski, BN I 239, 1982. WSTĘP I. Bajka jako gatunek literacki. 1. Nazwa i pojęcie. - K. Nizio, Bajka [w:] Słownik polszczyzny XVI wieku. - baśń, mit, opowiadanie o treści fantastycznej, legendarnej lub alegoryczno-dydaktycznej, utwór literacki. - wiadomość lub informacj(...)

Adam Stanisław Naruszewicz, Satyry, oprac. Stanisław Grzeszczuk, BN I 179, 1962. WSTĘP I. Życie i twórczość Naruszewicza. - ur. 1733, dawniej ród liczący się w kraju, teraz bieda w rodzinie, dlatego Adam został księdzem. - 1748 r. nowicjat, do francji do słynnego kolegium jezuickiego w Lyonie, powrót do kraju 1754-1755, na Akademii Wileńskiej le(...)

Adam Naruszewicz, Liryki wybrane, wybrał i wstępem poprzedził Juliusz W. Gomulicki, Warszawa 1964. I. WSTĘP - negatywna opinia o twórczości Naruszewicza: „gminność”, „sarmackość”, „rubaszność”; zwrócenie uwagi na kunszt i nowatorstwo – Borowy i Zgorzelski, głęboka troska obywatelska – Kleiner. - wiersze pisane na zamówienie (zakonne albo dworsk(...)